การร่วมทุนในธุรกิจ หรือ Venture Capital (VC) เป็นลักษณะการร่วมทุนที่เริ่มขึ้นโดยกลุ่มนักลงทุนหลายคนที่มีชื่อเสียงตั้งแต่ยุค 70 ซึ่งก็มีผู้ประสบความสำเร็จในแวดวงนี้หลายคนเช่น Gene Kleiner และ Tom Perkins Ma Andreessen บุคคลเหล่านี้คือต้นแบบของการร่วมทุนในบริษัทแบบ VC ซึ่งต่อมาได้นำไปสู่การกำเนิดของ Silicon Valley ที่ยิ่งใหญ่ในอเมริกาอย่างในทุกวันนี้
แล้ว VC คืออะไร
มันคือการนำเงินลงทุนเข้าร่วมถือหุ้นในบริษัท เป็นรูปแบบการทำธุรกิจในสไตล์อเมริกันที่นิยมกันมาก ตัวอย่างเช่น เมื่อต้องการเปิดบริษัทหรือขยายกิจการให้ใหญ่ขึ้น ก็ต้องการขยายเงินทุนเพิ่มเติม แต่เมื่อไม่มีมากพอ จึงต้องไปชักชวนคนอื่นๆ ให้มาร่วมลงทุนด้วย แล้วคนเหล่านี้ก็จะได้หุ้นของบริษัทที่ลงทุนไว้ เมื่อถึงเวลาที่บริษัทมีกำไร ก็จะแบ่งกันตามสัดส่วนของการถือหุ้นแตกต่างกันไป แต่ก็ไม่ได้แปลว่า VC จะถือหุ้นตลอดไป เพราะเมื่อลงทุนไประยะหนึ่ง ก็จะมีการถอนตัวออกไปหาการลงทุนอื่นๆ หรือโดยส่วนมากแล้ว ถ้าบริษัทนั้นๆ สามารถเข้าไปลงทุนจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ได้ ก็จะขายหุ้นในตลาดหลักทรัพย์ซึ่งจะทำให้ได้ผลตอบแทนที่สูงกว่านั่นเอง แต่ถ้าเข้าตลาดหุ้นไม่ได้ ก็มีแนวโน้มที่ภายใน 2-3 ปี ผู้ถือหุ้นเหล่านี้จะถอนตัวออก หรือขอซื้อหุ้นคืนตามแต่ตกลงไว้ทีแรก
ลักษณะนี้ จึงเหมาะสมกับผู้มีหัวคิดสร้างสรรค์ในธุรกิจใหม่ๆ ที่น่าสนใจและมีเงินทุนไม่มากนัก จึงต้องมองหานายทุนหรือผู้ร่วมลงทุนอื่นๆ มาร่วมกันด้วย
แล้วสำหรับผู้มองหาโอกาส จะเริ่มต้นกับการลงทุนในบริษัท VC อย่างไร ส่วนมากแล้ว หลายคนที่ทำงานประจำ เป็นพนักงานเงินเดือน เริ่มเก็บสะสมเงินหรือมองหาธุรกิจที่คิดว่าน่าจะไปต่อได้ของตนเอง หลังจากอายุได้ประมาณ 30-40 ปี จึงเป็นช่วงที่เริ่มมองหาการสร้างอาณาจักรของตนเอง
ปัญหาคือ คนที่เป็นพนักงานเงินเดือนหรือไม่เคยเป็นผู้ลงทุน VC มาก่อน มักไร้ทิศทางในการลงมือทำ ไม่รู้ว่าจะต้องทำอย่างไรดี หรือเลือกธุรกิจแบบไหนจึงจะรุ่ง
อีกปัญหาคือ แม้จะเป็นนักวางแผนกลยุทธ์ทางธุรกิจ แต่หลายคนเก่งแค่ในเชิงวิชาการและทฤษฏี กลับไม่สามารถลงภาคปฏิบัติได้ ไม่มี VC ที่ตนเองถือครองแล้วรุ่งจริงๆ แล้วเช่นนี้จะให้เชื่อถือคำแนะนำของนักการตลาดเหล่านี้ก็คงไม่ใช่
มีข้อหนึ่งที่ควรคำนึงคือ ผู้ประกอบธุรกิจทั่วไป จะทำอยู่ในสายงานเดียวเป็นหลัก แต่สำหรับคนที่ทำ VC จะมีโอกาสร่วมในกิจการหลายประเภทในเวลาเดียวกัน ดังนั้นจำเป็นต้องหาข้อมูลข่าวสารและมีใจรักที่จะยอมรับความแตกต่างด้วยกันได้
อันที่จริง ยังมีหนทางอื่นเข้าสู่ธุรกิจ VC เช่น การเข้าไปเป็นที่ปรึกษา เขียน Blog แนะนำธุรกิจ หรือ ศึกษาบทเรียนจากผู้ที่เข้ามาในรุ่นก่อนหน้านี้ว่าใช้วิธีการอะไรบ้าง เราสามารถปรับเปลี่ยนให้เหมาะสมตามสภาพการณ์